ارزیابی و پهنه بندی خطر وقوع زمین لغزش با استفاده از مدل ویکور، در حوضه آبریز حاجیلرچای

زمین لغزش ها از جمله مخاطرات طبیعی هستند که همه ساله موجب خسارات جانی و مالی زیاد،به ویژه در نواحی کوهستانی می شوند. محدوده مورد مطالعه موسوم به حوضه آبریز حاجیلر چای با وسعتی معادل 94/1158 کیلومتر مربع در استان آذربایجان شرقی، شهرستان ورزقان و بخش های از جلفا و مرند واقع شده است. این حوضه با مختصات جغرافیایی 38 درجه و 27 دقیقه تا 38 درجه و 52 دقیقه عرض شمالی و 46 درجه و 1 دقیقه تا 46 درجه و 36 دقیقه طول شرقی واقع گردیده است. حوضه آبریز حاجیلرچای با داشتن چهره کوهستانی و با توجه به وضعیت زمین شناسی،لیتولوژی و اقلیمی عمده شرایط لازم جهت شکل گیری حرکات لغزشی را دارد. بنابراین هدف تحقیق حاضر ،پهنه بندی حوضه حاجیلرچای از لحاظ خطر زمین لغزش می باشد. برای بررسی و پهنه بندی خطر زمین لغزش در این حوضه، ابتدا نقشه ها و لایه های اطلاعاتی عوامل اصلی موثر در رخداد این پدیده از قبیل قبیل شیب، جهت شیب، بارش، لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از آبراهه و طبقات ارتفاعی در سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) تهیه گردید و سپس با استفاده از تصاویر ماهواره ای و عملیات میدانی زمین لغزش های موجود در منطقه شناسایی شد. تحلیل و مدلسازی نهایی ،با استفاده از مدل ویکور به عنوان یکی از روش های تحلیل تصمیم گیری چند معیاره، انجام شد. در نهایت نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش، در پنج رده با خطر بسیار کم تا بسیار زیاد طبقه بندی گردید. نتایج پژوهش نشان دهنده این است که در حدود 22/20 درصد از مساحت حوضه حاجیلرچای، احتمال وقوع زمین لغزش خیلی زیاد بوده، همچنین 38/25 درصد احتمال وقوع زیاد، 67/18 درصد احتمال وقوع متوسط، 25/20 درصد احتمال وقوع کم و در 45/15 درصد احتمال وقوع خیلی کم می باشد.